ZAKOPIAŃSKA SALA SŁAWY

stolarczyk Kapłan, pisarz. Założyciel pierwszej szkoły w Zakopanem, był również pierwszym proboszczem zakopiańskiej parafii. Jeden z najlepszych tatrzańskich zdobywców z jego pokolenia, pochowany w starym cmentarzu położonym obok najstarszego kościoła w Zakopanem przy ulicy Kościeliskiej., który sam pomagał budować.

chalubinskiLekarz, doktor nauk medycznych. Tytus był współzałożycielem pierwszej na polskich ziemiach organizacji turystycznej –  Towarzystwa Tatrzańskiego i sanatorium  przeciwgruźliczego w Zakopanem. Miłośnik natury – na jego cześć nazwano dwa gatunki mchów – Peridinium chalubiński i Chalubinskia tatrica. Muzeum Tatrzańskie nosi również swoje imię, odzwierciedlając wiele lat jakie tu spędził odkrywając walory Tatr obok swojego przyjaciela Sabały, z którym dzieli pomnik w mieście. Uznawany za odkrywcę Zakopanego.

sabalaMuzyk ludowy, gawędziarz, przewodnik górski, pieśniarz. Prawdziwe nazwisko Sabały to Jan Krzeptowski. Sławny i modny w drugiej połowie XIX wieku wśród arystokracji odwiedzającej Zakopane, a jego historie zostały szeroko rozpowszechnione przez renomowanych polskich pisarzy, takich jak Sienkiewicz, Tetmajer czy Orkan. Uznawany za ostatniego przedstawiciela góralszczyzny sprzed odkrycia regionu dla turystyki.

eljaszMalarz, ilustrator, nauczyciel akademicki i fotograf. Autor licznych fresków o tematyce sakralnej, projektant kostiumów teatralnych. Jego prace licznie były reprezentowane na arenie międzynarodowej. Współzałożyciel Towarzystwa Tatrzańskiego i zapalony turysta. Autor wydanego w 1870 roku pierwszego przewodnika turystycznego po Tatrach.

witkiewiczMalarz, architekt, pisarz i teoretyk sztuki. Twórca stylu architektonicznego zwanego „stylem zakopiańskim”. Najwybitniejsze dzieła w tym stylu to kaplica w Jaszczurówce, Willa Pod Jedlami i Willa Koliba. Jako pisarz promował sztukę ludową Podhala i naturę Tatr. Zmarł w Lovranie (obecnie Chorwacja). Transport zwłok do Zakopanego przez ogarniętą wojną Europę trwał tydzień. Został pochowany na Starym Cmentarzu. Jego mogiłę zdobi kapliczka charakterystyczna dla regionu Żmudzi skąd pochodził. Odznaczony pośmiertnie Krzyżem Niepodległości.

karlowiczKompozytor, dyrygent, taternik narciarz i fotograf. Karłowicz zginął tragicznie 8 lutego 1909 w wieku 32 lat w lawinie podczas wyprawy narciarskiej w Tatrach. W miejscu tragedii znajduje się kamienny pomnik z napisem „Non omnis moriar” (Nie wszystek umrę). Uwagę zwraca umieszczony wówczas na pomniku staroindyjski znak swastyki, popularny na Podhalu do okresu sprzed II wojny światowej  – zwany tu krzyżykiem niespodzianym. Śmierć Karłowicza stała się bezpośrednim impulsem do utworzenia Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego.

bachledaPrzewodnik, ratownik górski. Znany jako „Tatrzański Orzeł” stał się bohaterem wspólnoty góralskiej za swoje wyjątkowe talenty górskie i niestrudzoną pracę gdy opiekował się chorymi podczas epidemii cholery pod koniec XIX wieku. Bachleda zginął tragicznie w 1910 r. w kamiennej lawinie podczas ratowniczej wyprawy górskiej niosąc pomoc uwięzionemu w północnej ścianie Małego Jaworowego Szczytu rannemu taternikowi.

tetmajerPoeta, powieściopisarz, dziennikarz. Członek ruchu Młodej Polski, szczególnie znany z utworów poświęconym Tatrom. Przerwa-Tetmajer studiował klasykę i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim, był prezesem Towarzystwa Pisarzy i Dziennikarzy, został honorowym członkiem Polskiej Akademii Literatury. W 1892 roku był członkiem wyprawy która dokonała pierwszego wejścia na Staroleśny Szczyt. Jego imię nosi wybitna przełęcz w masywie najwyższego szczytu Tatr – Gerlacha.

zaruskiDziałacz społeczny, sportowiec, fotograf, malarz, poeta i pisarz, podróżnik, legionista.. Założyciel TOPR, jeden z pierwszych ratowników górskich. Generał Wojska Polskiego, adiutant Prezydenta RP, pionier polskiego jachtingu. Po wkroczeniu wojsk sowieckich na terytorium Rzeczpospolitej we wrześniu 1939 aresztowany we Lwowie. Zmarł w 1941 roku w więzieniu NKWD w Chersoniu (dzisiejsza Ukraina). Dokładne miejsce pochówku nie jest znane. Na zakopiańskim Starym Cmentarzu znajduje się grób symboliczny.

kasprowiczPoeta, dramatopisarz, krytyk i tłumacz. Przedstawiciel Młodej Polski – modernistycznego okresu polskiej sztuki, literatury i muzyki. W 1904 roku uzyskał doktorat na Uniwersytecie Lwowskim, gdzie był rektorem w latach 1921-1922. Jako samouk opanował języki łacinę, grekę, francuski i angielski. Wybitny tłumacz dzieł Szekspira. Silnie związany twórczo i emocjonalnie z regionem tatrzańskim. Pochowany w mauzoleum w dzielnicy Zakopanego – Harendzie.

orkanPisarz. Współzałożyciel i członek Związku Górali (obecnie Związek Podhalan). Prawdziwe nazwisko Franciszek Ksawery Smaciarz. Jeden z największych polskich pisarzy z Podhala z okresu Młodej Polski. Jako Orkan zaczął publikować już w czwartej klasie, aby uniknąć odpowiedzialności za działalność niepodległościową. W czasie I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich. Pochowany a Starym Cmentarzu w Zakopanem.

zamoyskiPolski szlachcic i filantrop, wiceprezydent Republiki Zakopiańskiej w 1918 r – pierwszego skrawka Rzeczpospolitej który ogłosił niepodległość po rozbiorach. Właściciel szeregu posiadłości, w tym części polskich Tatr. Inicjator wiele instytucji charytatywnych i edukacyjnych. W swoim testamencie przekazał dobra zakopiańskie narodowi. Tereny te stały się zaczątkiem powstałego później Tatrzańskiego Parku Narodowego. Pośmiertnie odznaczony Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski.

szymanowskiPianista,  najbardziej znany kompozytor polski z początku XX w. Odznaczony został najwyższymi wyróżnieniami, w tym Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W 1930 r. Szymanowski zamieszkał w willi „Atma” w Zakopanem (obecnie muzeum poświęcone jego imieniu). Najbardziej znanym jego utworem inspirowanym folklorem góralskim jest balet „Harnasie”.

witkacyStanisław Ignacy Witkiewicz znany jako Witkacy – malarz, fotograf, poeta, powieściopisarz i filozof, syn Stanisława Witkiewicza. Od końca XIX w. zamieszkiwał w Zakopanem. W dniu 17 września 1939 r. przebywając w Jeziorach na ówczesnych kresach popełnił samobójstwo na wieść o wkroczeniu wojsk sowieckich na terytorium Rzeczpospolitej. Grobu do tej pory nie odnaleziono.

marusarzownaNarciarz, żołnierz AK. Siedmiokrotna mistrzyni Polski, zdominowała narciarskie konkurencje alpejskie w Polsce w latach przed II wojną światową. W czasie wojny była tajnym kurierem. Schwytana przez gestapo została zamordowana przez okupantów niemieckich w 1941 r. Po wojnie ekshumowane szczątki uroczyście pochowano na Starym Cmentarzu w Zakopanem.  Pośmiertnie odznaczona Orderem Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych.

czechSportowiec, artysta, olimpijczyk. Wywalczył 24 razy mistrzostwo Polski w różnych dyscyplinach narciarskich, narciarstwie alpejskim, narciarstwie klasycznym i skokach narciarskich. Ratownik górski i instruktor szybowcowy. W czasie II wojny światowej żołnierz Polskiego Polskiego Państwa Podziemnego. Uwięziony i zamordowany przez Niemców w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. Grób symboliczny znajduje się na Starym Cmentarzu w Zakopanem.

makuszynskiPisarz dziecięcy, członek Polskiej Akademii Literatury w Polsce międzywojennej. Do najbardziej znanych dzieł należą „Przygody Koziołka Matołka” i „O dwóch takich, co ukradli Księżyc” ; film, w którym wystąpił młody Lech Kaczyński, późniejszy tragicznie zmarły prezydent Polski i jego brat – bliźniak Jarosław, późniejszy premier. Po wojnie poddany szykanom ze strony władzy komunistycznej zamieszkał w Zakopanem. Pochowany na Starym Cmentarzu.

marusarzOlimpijczyk, skoczek narciarski. Brat Heleny. W 1935 r. rekordzista świata w skokach narciarskich. Wicemistrz świata z 1938 roku. Po niemieckim ataku na Polskę podporucznik AK. Złapany i skazany na śmierć z powodzeniem uciekł z więzienia i przedostał się na Węgry. Odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł przemawiając na pogrzebie swego dowódcy z czasów II wojny światowej. Pochowany na Starym Cmentarzu.

paryskaBotanik, pisarz, taternik. Żona Witolda H. Paryskiego. Autorka licznych prac naukowych na temat tatrzańskiej roślinności i współautorka Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej. Była pierwszą w historii kobietą ratowniczką w TOPR  a także pierwszą kobietą – przewodnikiem tatrzańskim. Pochowana na Starym Cmentarzu. Odznaczona Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

paryskiWybitny taternik, ratownik, przewodnik górski,  pisarz, z wykształcenia lekarz. Autor pomnikowych dzieł: przewodnika taternickiego „Tatry Wysokie” i współautor „Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej”. Odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Pochowany wraz z żoną, Zofią na Starym Cmentarzu.

ustupskiOlimpijczyk, wioślarz, narciarz. Sześciokrotny mistrz Polski, mistrz Europy, brązowy medalista olimpijski w wioślarstwie. W czasie drugiej wojny światowej żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego. Uwięziony przez Niemców uciekł w czasie transportu do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Po wojnie burmistrz Zakopanego i wieloletni dyrektor Centralnego Ośrodka Sportu. Pochowany na Starym Cmentarzu.

gronOlimpijczyk. Pierwszy polski sportowiec który zdobył medal na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich  (Cortina d’Ampezzo w 1956 r). Wszechstronnie uzdolniony brał udział w wielu imprezach w slalomie, pływaniu, tenisie stołowym i skokach do wody. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za swoje usługi sportowe, Franciszek był gościem honorowym na Igrzyskach Olimpijskich w Turynie.

warszawskaPielęgniarka sportowa. Symbol świata sportowego, jej prawdziwy wiek pozostaje tajemnicą do dziś. Cała jej rodzina została zamordowana przez Niemców w czasie drugiej wojny światowej a metryka w zawierusze wojennej zaginęła. Siostra Warszawska stała się ikoną przez kilkadziesiąt lat pracy w ośrodku sportowym COS w Zakopanem. Laureatka wielu nagród za zaangażowanie i niestrudzoną pracę w dziedzinie fizjoterapii i rehabilitacji. 

berbekaHimalaista, przewodnik górski,  członek TOPR i IFMGA, malarz, grafik i scenograf. Berbeka był pierwszym na świecie czlowiekiem, który osiągnął 8000 m podczas sezonu zimowego (Rocky Summit w 1988 r.) Dokonał pierwszego zimowego wejścia na Manaslu, Cho Oyu i Broad Peak, gdzie tragicznie zginął podczas schodzenia ze szczytu.

cywinskiPrzewodnik górski, ratownik, alpinista, inżynier elektronik. Uznawany za najwybitniejszego tatrologa. Autor szczegółowego przewodnika wspinaczkowego po Tatrach. Wziął udział w ponad 300 akcjach ratunkowych. W 1981 r. jako członek Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela dokonywał przemytu literatury religijnej dla podziemnego kościoła na Słowacji. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski w 2009 roku. Zginął tragicznie podczas samotnej wspinaczki w Dolinie Złomisk.

hasiorMalarz, rzeźbiarz, scenograf, absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Postrzegany przez wielu jako pionier sztuki awangardowej w Polsce, który eksperymentował z wieloma formami, technikami i materiałami, tworząc naprawdę unikalne dzieła sztuki, które były wystawiane na całym świecie. Galeria Hasiora jest oddziałem Muzeum Tatrzańskiego i obejmuje około stu jego prac, które często wstrząsają i prowokują widzów.

schneigertAbsolwent Politechniki Lwowskiej, nauczyciel, dr. inżynier i działacz społeczny. Po wojnie osiadł w Zakopanem. Dyrektor Polskich Kolei Linowych i wieloletni wykładowca w miejscowym Technikum Budowlanym. Autor wielu, niestety nie zrealizowanych, koncepcji komunikacyjnych w mieście m. in. futurystycznej wówczas wizji elektrycznej kolei linowo-szynowej z centrum do Kuźnic poprowadzonej ponad korytem potoku Bystra.

fortunaOlimpijczyk, skoczek narciarski. Zdobywca pierwszego dla Polski złotego medalu olimpijskiego w konkurencjach zimowych podczas Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 1972 w Sapporo na skoczni Okurayama ( 1 miejsce – wielka skocznia, 6 miejsce średnia skocznia). Po powrocie witało go w mieście wówczas ok. 25 000 fanów. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi i  Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

luszczekOlimpijczyk, biegacz narciarski. Trzydziestosześciociokrotny mistrz Polski. Złoty i brązowy medalista mistrzostw świata w narciarstwie w 1978 roku, gdzie rywalizował w biegach na 15 i 30 kilometrów. Wybrany na sportowca mistrzostw. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

curusŁyżwiarka szybka. Dwukrotna medalistka olimpijska (brązowy medal – Vancouver 2010, srebrny medal – Soczi 2014. Oba w biegu drużynowym). Srebrna medalistka Mistrzostw Świata w biegu drużynowym – Soczi 2013. Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

stochOlimpijczyk, skoczek narciarski. Mistrz świata na wielkiej skoczni z 2013 r. i podwójny mistrz olimpijski z 2014 roku na normalnej i wielkiej skoczni. Jest absolwentem zakopiańskiej Szkoły Mistrzostwa Sportowego i Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Medalem Holmenkollen.

niedzwiedzkiOlimpijczyk, łyżwiarz szybki. W 2014 roku, jako część męskiej drużyny zdobył brązowy olimpijski. Było to powtórzenie wyniku z Mistrzostw Świata z poprzedniego roku w tym samym miejscu. Jego ojciec, Krzysztof, jest trenerem kadry narodowej  kobiet – zespołu który na tych igrzyskach zdobył srebrny medal.


    POWRÓT DO STRONA GŁÓWNA POWRÓT DO TURYSTYKA